رفته بودم عطاری، قبل از من آقایی در حال خرید کردن بود، وقتی او از جلوی پیشخوان کنار رفت متوجه‌ی مرد میانسالی (حدودن ۷۰ ساله) شدم که روی صندلی کنار فروشنده‌ی جوان نشسته بود و منتظر بود تا اقلام مورد نظرش فراهم شوند.

مرد میانسال از فروشنده‌ی جوان پرسید «اون‌ آقا چی گرفت؟» فروشنده گفت «جنسینگ». مرد میانسال پرسید «به چه دردی می‌خوره؟» فروشنده توضیح داد که برای تقویت قوای جنسی کاربرد دارد. مرد میانسال از طریقه‌ی استفاده‌اش سوال کرد،‌ فروشنده‌ی جوان با صبر و البته با رسم شکل نشان داد که دو تکه، هر کدام تقریبن به قدر دو بند انگشت را صبح ناشتا مثل چای دم می‌کنی و می‌خوری (کامل توضیح دادم که اگر کسی خواست استفاده کند معطل دستور مصرفش نماند.)

مرد میانسال در حالی که آدامس می‌جوید گفت: «پس جنسینگ هم بذار، حالا امتحانی ببرم ببینم چطوریه.»

قربانِ میزان بالای امید به زندگی‌ات بروم پدر جان، شما الان باید امتحانی چیزهایی که به درد تقویت عروق و مفاصل و پیشگیری از پوکی استخوان و جلوگیری از آب‌مرواید و حمله‌ی قلبی می‌شوند بگیری. انصافن که دود از کنده بلند می‌شود. والله که ما از کنار چنین محصولاتی طوری رد می‌شویم که چشممان ناخواسته هم به آنها نیفتد و این گمان غلط در کسی شکل نگیرد که خدایی ناکرده ما به دنبال تقویت قوای نفس هستیم. خودمان را سرگرم انواع آموزش‌ها و مفاهیم ظاهرن دست‌بالا نشان می‌دهیم که برچسب سطحی بودن و هَوَل بودن به ما نچسبد. بعد شما می‌گویی «حالا امتحانی ببرم» که معنایش این است که اگر این یکی از امتحان سربلند بیرون نیامد می‌روی سراغ سایر مواد موثره.

اما انصافن وقتی دقت می‌کنم می‌بینم کاملن سرپا بود و با شوق خاصی هم آدامس می‌جوید و با اینکه کمی خم شده بود اما فرز و چابک راه می‌رفت. تازه این نسخه برای قبل از جنسینگ بود، هیچ دور از ذهن نیست که پس از جنسینگ به فکر فتح اورست بیفتد.

اگر واقعن دو بند انگشت جنسینگ بتواند کار را در این جهان دربیاورد‌ آیا مقرون به صرفه‌تر از این مسیری که ما در پیش گرفته‌ایم نیست؟

الهی شکرت…

پی‌نوشت: این قبیل یادداشت‌های شبه‌ناک را نباید دیروقت منتشر کرد. باید تا آفتاب نرفته منتشر کنی که تا قبل از تاریکی اثراتش از ذهن مخاطب بیرون رفته و به مسیر کسالت‌بار قبلی برگردد تا از لطمات احتمالی به بنیان خانواده پیشگیری شود.

من واقعن از غافلگیری خوشم نمی‌آید؛ نه دوست دارم کسی را غافلگیر کنم و نه دلم می‌خواهد کسی مرا غافلگیر کند. اصلن چه بلاهتی که تصور می‌کنیم می‌شود کسی را برای روز تولدش غافلگیر کرد، مگر اینکه دچار آلزایمر موقتی شده باشد. اینکه آدمها اصرار دارند یکدیگر را برای تولدشان یا هر مناسبتی غافلگیر کنند از علاقمندی من به کلی خارج است. ترجیح می‌دهم سوال شود که می‌خواهی روز تولدت چطور باشد؟

از خودم پرسیدم که چرا دوستش ندارم و مثل هر سوال دیگری در دوره‌های مختلف پاسخ‌های متفاوتی دریافت کردم؛ یک زمانی فکر می‌کردم از پایین بودن اعتماد‌به‌نفس و حتی احساس ارزشمندی است که دلم نمی‌خواهد غافلگیر شوم که البته این هم بود و هست، کاملن به آن واقفم و انکارش نمی‌کنم.

زمان دیگری فهمیدم که با شخصیت کنترل‌گر من که می‌خواهد حس کند به همه چیز تسلط دارد در تضاد است؛ انگار که وقتی برنامه‌ای بدون پرسیدن از من برای من چیده می‌شود ذهن مرا آشفته می‌کند، حتی مرا خشمگین می‌کند که چرا نظر من برای کسی مهم نبوده و خودشان بریده و دوخته‌اند.

اما بیش از همه‌ی این‌ها دلیلش این است که ما اصلن بلدِ این کار نیستیم؛ تمام برنامه‌ریزی‌هایمان هرقدر هم که حساب‌شده به نظر بیایند از بالا که بنگری تلاشی یک‌سره کودکانه‌‌اند؛ طوریکه همیشه یک نفر آن وسط‌ها گاف می‌دهد، همیشه چیزی خراب می‌شود و یا طبق برنامه پیش نمی‌رود. ما در نهایت فقط خودمان و ده‌ها نفر دیگر را هلاک کرده‌ایم و طرف مقابل را هم در تنگنای تظاهر به غافلگیری یا شادی مضاعف قرار داده‌ایم.

اصلن نمی‌خواهم ارزشش را پایین بیاروم یا بگویم که قابل قدردانی یا بامزه نیست که حتمن هست، فقط می‌خواهم بگویم که در تخصص ما آدم‌ها نیست و در نهایت هم چیز چندان دندان‌گیری تحویل نمی‌دهد.

تنها کسی که دوست دارم توسطش غافلگیر شوم خداوند است که او به‌راستی استاد این کار است؛ اگر بگویم صدها بار طوری غافلگیرم کرده که برنامه‌اش تا لحظه‌ی آخر هم لو نرفته است دروغ نگفته‌ام. برنامه‌ریزی دقیق او آنقدر برای مغز کوچک من بزرگ بوده که هرگز نمی‌توانستم حدس بزنم چه چیزی در انتظارم است و چگونه قرار است پیش برود. نه اعتماد‌به‌نفس پایینم، نه شخصیت کنترل‌گرم و نه هیچ مسخره‌بازی دیگری نتوانسته در مقابل شعف حاصل از این غافلگیری‌ها تاب بیاورد و من همواره خودم را نشئه‌ی این ظرافت طبع یافته‌ام.

اصلن همین‌که امروز به روی شگفتی نابی به نام زندگی چشم گشوده‌ایم آیا به قدر یک عمر غافلگیر‌کننده نیست؟

الهی شکرت…

حتمن دیده‌اید که گوشی‌ها سیستم «تصحیح خودکار» دارند و می‌توانند کلماتی که اشتباه نوشته می‌شوند را اصلاح نمایند. این سیستم در گوشی من فعال بود، یک بار برای یک نفر نوشتم «ما تنگش نمی‌کنیم.» (منظورم تنگ کردن سایز لباس بود.) این را به سرعت نوشتم و ارسال کردم. بعدن که پیامم را دیدم چیزی که ارسال شده بود این بود: «ما انگشت نمی‌کنیم.»

اگر با طرف رودربایستی نداشتم حتمن ادامه می‌دادم که «بله، خیالتان راحت باشد، ما آدم‌های انگشت‌نکنی هستیم که انگشتمان را در هیچ سوراخی، به ویژه در سوراخ‌های مبارک شما نمی‌کنیم.» اتفاقن به نظرم راه خوبی برای جلب اعتماد مشتری بود. حیف که تعارفاتِ دست‌و‌پا‌گیر نمی‌گذارند آدم خودش باشد.

یک بار هم مشتری نمونه‌ای آورده بود برای تولید، من لباس را پوشیدم تا همه ببینند، دور تا دور آدم نشسته بود، متوجه شدم که یک زیپِ بی‌خود و بی‌جهت درست زیر بغل و کنار سینه به ارتفاع حدود بیست سانتی‌متر وجود دارد. زیپ را باز کردم و بی‌هوا از دهانم پرید که «این زیپ خوب نیست، چون از اینجا به ناموس دسترسی هست.» بعد همزمان زیپ لباس و زیپ دهانم را کشیدم و صحنه را ترک کردم.

یا خودم سوتی می‌دهم یا وسایلم به جای من سوتی می‌دهند. خواهرم مدت زیادی اسمم را در موبایلش اینطور ذخیره کرده بود: «الهه‌ی سوتی» که البته سابقه‌ای طولانی‌تر از این قبیل سوتی‌های ناچیز دارد.

فقط یک نفر را از نزدیک دیده‌ام که خود واقعی‌اش است؛ مکرر سوتی می‌دهد و می‌خندد و ما هم می‌خندیم و عاشقش هستیم. در مورد خودم باید بگویم که اهمیت دادن به نظر دیگران سه‌چهارم عمرم را بلعیده است و هنوز هم بارها و بارها مچ خودم را در حالی می‌گیرم که نگران کوچکترین چیزها در نظر دیگرانم؛ نگران شکل و قیافه‌ام، لباسی که به تن دارم، هر حرفی که می‌زنم و سوتی‌هایی که می‌دهم.

اما همیشه یکی از قدردانی‌های بزرگم این بوده که این‌‌ها همه در سطح خُرد زندگی‌ام بوده‌اند، در سطح کلان هر تصمیمی که خواسته‌ام گرفته‌ام و هر مسیری که خواسته‌ام را رفته‌ام. به هیچ قیمتی حاضر نشدم تن بدهم به آنچه که میل و تمنای درونی‌ام نبوده است؛ حتی اگر تصمیماتم پررنگ‌ترین سوتی‌های زندگی‌ام بوده‌ باشند.

شما هم اهل سوتی دادن هستید؟

الهی شکرت…